Theo kết quả phân tích dựa trên số liệu thống kê của Ngân hàng Thế giới, sự phụ thuộc thương mại của Hàn Quốc và Việt Nam trong 10 năm qua đã vượt quá mức trung bình của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Đặc biệt, kể từ năm 2016, mức độ phụ thuộc thương mại của Việt Nam xấp xỉ gấp đôi Hàn Quốc.
Nhìn vào số liệu cơ quan thống kê hai nước công bố, nền kinh tế Việt Nam phụ thuộc vào thương mại nhiều hơn Hàn Quốc. Trong bối cảnh đó, thương mại Việt Nam năm nay đang có kết quả tốt so với năm ngoái vốn có phần chững lại và nhờ đó hầu hết các chỉ số kinh tế vĩ mô cũng đang có dấu hiệu phục hồi rõ rệt.
Cụ thể, cả xuất khẩu và nhập khẩu đều có xu hướng tăng từ tháng 1/2023 đến tháng 4 năm nay. Ngoại trừ tháng 2 năm ngoái, khi kỳ nghỉ Tết Nguyên đán, ngày lễ lớn nhất của Việt Nam, trùng với cuộc khủng hoảng hậu cần Biển Đỏ, khối lượng thương mại đã vượt quá 60 tỷ USD mỗi tháng kể từ tháng 8 năm ngoái.
Tính đến tháng 4 năm nay, thứ hạng của 5 đối tác thương mại lớn nhất của Việt Nam vẫn giữ nguyên như các năm trước và tỷ trọng trong tổng thương mại của mỗi nước cũng tương tự. Tuy nhiên, nếu nhìn vào chi tiết, tỷ trọng của Trung Quốc và Hoa Kỳ đang tăng dần, trong khi tỷ trọng của Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan đang giảm dần.
Ngay cả khi xem xét riêng xuất khẩu và nhập khẩu, xu hướng của các nước lớn vẫn tương tự như năm trước. Việt Nam xuất khẩu nhiều nhất sang Hoa Kỳ, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản theo thứ tự đó và thị trường nhập khẩu chính là Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản và Đài Loan. Trong trường hợp của Nhật Bản, tỷ trọng xuất nhập khẩu của Việt Nam trong kim ngạch xuất nhập khẩu của Việt Nam đã giảm so với năm trước, nhưng nhìn từ góc độ của Việt Nam, có thể thấy sự phụ thuộc thương mại vào Nhật Bản đang giảm đi phần nào.
Việt Nam không công bố số liệu thống kê thương mại cụ thể của mặt hàng dựa trên mã HS và các mặt hàng chính được nhóm lại với các mặt hàng liên quan. Theo bản tóm tắt, các mặt hàng liên quan đến ngành điện và điện tử, chẳng hạn như 'máy tính và các sản phẩm điện tử và linh kiện', 'điện thoại và các thiết bị và bộ phận liên lạc không dây', và 'máy ảnh và các bộ phận', sẽ chiếm hơn 30% tổng sản lượng. Xuất khẩu của Việt Nam hàng năm sau năm 2022 chiếm lĩnh.
Trong số 10 sản phẩm xuất khẩu hàng đầu từ tháng 1 đến tháng 4 năm nay, 'máy ảnh và linh kiện' tăng lên 63,9%, tiếp theo là 'máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện (33,9%),' thép (28,1%)' và 'gỗ và các sản phẩm khác. sản phẩm gỗ (25%)' cũng dẫn đầu xuất khẩu, vượt tốc độ tăng trưởng xuất khẩu chung.
Các mặt hàng nhập khẩu chính của Việt Nam bao gồm ‘máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện’, ‘máy móc, thiết bị, dụng cụ và các phụ kiện khác’ và ‘dệt may’. Tuy nhiên, đối với hàng dệt may, dù nhập khẩu tăng do ngành dệt may suy thoái nhưng vẫn không đạt được tốc độ tăng trưởng trong tổng kim ngạch nhập khẩu và tỷ trọng cũng giảm theo.
Trong số 10 mặt hàng nhập khẩu hàng đầu dựa trên kết quả lũy kế từ tháng 1 đến tháng 4, 'than' tăng 34,2%, tiếp theo là 'máy tính, sản phẩm điện tử và linh kiện (24,3%)', 'thép (23%)' và 'điện thoại và thiết bị không dây'. thiết bị và linh kiện liên lạc (22,4%)' và 'dầu thô (19,2%)' cũng dẫn đầu sự gia tăng nhập khẩu.
Như đã thấy trước đó, tính từ tháng 1 đến tháng 4 năm nay, Hàn Quốc là đối tác thương mại lớn thứ ba của Việt Nam, sau năm trước. Ngoài ra, Hàn Quốc còn là nước xuất khẩu lớn thứ 3 vào Việt Nam và giữ vị trí thứ 2 trên thị trường nhập khẩu của Việt Nam. Khác với năm 2023, khi thương mại giữa hai nước trì trệ, xuất khẩu và nhập khẩu của Hàn Quốc từ Việt Nam tăng lần lượt 9,9% và 7,6% trong năm nay.
Tiếp nối năm ngoái, top 10 mặt hàng xuất khẩu hàng đầu của Hàn Quốc sang Việt Nam cũng chiếm khoảng 70% tổng kim ngạch xuất khẩu trong năm nay. Trong số này, tỷ lệ 'chất bán dẫn' và 'màn hình và cảm biến phẳng' là gần một nửa.
Tuy nhiên, xuất khẩu 'chất bán dẫn' tăng 30,8% so với cùng kỳ năm ngoái, tăng tỷ trọng trong tổng xuất khẩu thêm 5,3 điểm%, trong khi 'màn hình phẳng và cảm biến' giảm 3,5% và tỷ trọng trong tổng xuất khẩu của chúng giảm 3,5%. 6,1 điểm phần trăm. Ngoài ra, các mặt hàng chính như 'sản phẩm dầu mỏ', 'thép tấm' và 'máy phân tích điều khiển thiết bị' tiếp tục cho thấy hiệu quả hoạt động chậm chạp.
Mặt khác, xuất khẩu ‘pin và pin lưu trữ’ tăng hơn gấp đôi so với cùng kỳ năm ngoái, lọt vào top 10.
Trong top 10 mặt hàng được Hàn Quốc nhập khẩu từ Việt Nam từ tháng 1 đến tháng 4, 'quần áo (-0,6%)', 'đồ dùng cá nhân (-11,3%)' và 'gỗ (-18,4%)' cho thấy sự sụt giảm dù tổng thể đều tăng. trong việc nhập khẩu, tôi không thể tránh được điều đó. Mặt khác, nhập khẩu 'chất bán dẫn (75%)', 'thiết bị điện công nghiệp (22,9%)' và 'máy phân tích điều khiển thiết bị đo đạc (20,4%)' đã tăng lên. Đặc biệt, 'chất bán dẫn' đang hoạt động tốt trong cả xuất nhập khẩu và tỷ trọng của chúng trong tổng thương mại đã tăng lên.
Thương mại của Việt Nam liên quan đến việc nhập khẩu nguyên liệu thô, chế biến chúng và sau đó xuất khẩu thành phẩm. Tổng kim ngạch thương mại gấp 1,5 đến 2 lần tổng sản phẩm quốc nội (GDP), xuất khẩu lớn hơn nhập khẩu, dẫn đến thặng dư thương mại liên tục và có tác động tích cực đến toàn bộ nền kinh tế.
Tuy nhiên, mức độ phụ thuộc thương mại khoảng 180% của Việt Nam khiến nước này dễ bị tổn thương trước các yếu tố bên ngoài như xung đột địa chính trị hay tranh chấp thương mại Mỹ - Trung.
Tính dễ bị tổn thương từ bên ngoài của Việt Nam có thể tác động tiêu cực đến cả Hàn Quốc và Việt Nam, hai đối tác thương mại lớn thứ ba. Đặc biệt, tỷ trọng của Hàn Quốc trong tổng kim ngạch thương mại của Việt Nam đang giảm dần qua từng năm. Chúng ta cần khắc phục tình trạng hiện nay bằng cách đa dạng hóa mặt hàng xuất khẩu, đồng thời chủ động chuẩn bị cho những rủi ro tiềm ẩn từ bên ngoài.
Trung tâm Thương mại KOTRA Hà Nội cho biết: “Về vấn đề này, điều đáng chú ý là xuất khẩu 'sản phẩm kim loại quý công nghiệp', 'thiết bị văn phòng' và 'máy bay và phụ tùng' của Việt Nam đang tăng nhanh trong năm nay, sau năm ngoái và xuất khẩu đã tăng tiếp tục tăng trong vài năm. Chúng ta cũng nên chú ý đến 'rong biển' và 'pin và pin lưu trữ', những mặt hàng này đang hoạt động tốt trong năm nay sau khi hơi ì ạch vào năm ngoái.”
